Kadın-erkek, yoksul, sakat ve kimsesiz çocukları korumak için sultan İkinci Abdülhamîd Han devrinde yaptırılarak hizmete giren âcizler yâni düşkünler yurdu.
Sultan Abdülhamîd Han, yoksul ve sakat kimseler yanında, İstanbul’da başıboş gezen çocukların da bir araya toplanarak, san’at sahibi olmalarını sağlamak, ihtiyar ve kimsesizlerin son yıllarını huzur içinde geçirmelerini te’min etmek maksadıyla, sadrâzam Halil Rıfat Paşa’ya bir dârülaceze (düşkünler evi) kurulması emrini verdi. Halil Rıfat Paşa, Okmeydanı semtinde böyle bir müessesenin kurulmasının muvafık olacağını bildirdi ve 7 Kasım 1892 târihinde Darülacezenin temeli atıldı. İnşâat masraflarının çoğunu Abdülhamîd Han karşıladı. Hayır sahibleri de iânelerde (yardımlarda) bulundular. Bizzat Halil Rıfat Paşa, evindeki değerli eşyayı ve gümüş takımlarını satarak bu teşebbüse iştirak etti.
Darülaceze 28. 500 metre karelik bir alan üzerinde kuruldu. Bir erkek bir kadın hamamı, altı aceze pavyonu ile iki hastahâne pavyonu, mutfak, çamaşırhâne, çocuk yuvası, yetimhâne, câmi ve kiliseden ibaret olup, mimarı Agop adında bir ermenidir.
Yapıldığı devirde çıkarılan kararnameye göre; “Darülaceze’nin idaresi Dâhiliye nezâretine bağlandı. Ayrıca kurumun yönetim kurulu başkanlığının belediye tarafından seçilen ve pâdişâhça tasdîk edilen bir me’mur tarafından yapılması kararlaştırıldı. Üyelikleri ise; Vakıflar idaresi, müftilik ve Zaptiye nezâreti tarafından gösterilecek bir me’mura verilecekti. Bundan başka ayrıca Dârülaceze’de; ermeni, rum, katolik ve yahûdî azınlıkları da birer temsilci bulunduracak ve kurul ücretsiz vazife yapacaktı.”
Günümüzde Darülaceze, İstanbul belediyesine bağlı olup, döner sermâye ile çalışmaktadır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) İçimizdeki Işık Darülaceze (Oz Dokuman, Hayat Târih Mecmuası; sene 1969, sayı 7); sh. 48
2) Rehber Ansiklopedisi; cild-4, sh. 58
