Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda, Rumeli’deki fetihlerde büyük hizmeti görülen kumandan ve devlet adamı. Doğum târihi bilinmemektedir. 1375 veya 1376 (H. 778)’de vefât ettiği sanılmaktadır. Babasının adı Abdülmuîn’dir.
İkinci ve üçüncü Osmanlı sultânı Orhan Han ve birinci Murâd Han zamanlarında kahramanlıkları görülen Lala Şahin Paşa, sultan birinci Murâd Han’ın yetişmesiyle meşgul olup, şehzâdeliğinde ona lalalık yaptı ve bu sebeble lala lakabını aldı.
Birinci Murâd Han’ın İzmit, Bursa sancak beyliklerinde maiyyetinde bulundu. Rumeli’de fetihlerin başlaması üzerine, şehzâde birinci Murâd’la birlikte ve Süleymân Paşa’nın emrinde vazîfe aldı. Çorlu, Lüleburgaz’ın fetihlerinde bulundu. Süleymân Paşa’nın vefâtı üzerine Lala Şahin Paşa’ya beylerbeyi vazîfesi verildi ve paşa ünvânı aldı. Böylece Osmanlı hânedânı dışında paşalık verme usûlü başladı.
Sultan Orhan Gâzi’nin 1362’de vefâtı üzerine, Rumeli’deki Türk kuvvetlerinin komutanı Murâd Gâzi Bursa’ya döndü. Bunun üzerine ordunun kumandası Lala Şahin Paşa’ya bırakıldı. Bizanslıların hücumlarına karşı Hacı İlbey ve Evrenos Gâzi ile birlikte karşı durdu. Bir ara Lüleburgaz, Malkara ve Çorlu boşaltılmak durumuna düşüldü. Ancak Osmanlı birliklerinin Rumeli’den tamamen çekilmesine mâni oldu.
Şehzâde Murâd Gâzi’nin hükümdar olup, Anadolu’da istikrarı sağlamasından sonra, Rumeli’ye geçti. Edirne’nin gerisini emniyete almak ve İstanbul tarafından gelecek bir Bizans taarruzuna mâni olmak için Çorlu ikinci defa fethedildi. Lüleburgaz alındı. Sultan Murâd Han, Lala Şâhin’i ilk beylerbeyi olarak tâyin etti ve ordunun kumandasını kendisine verdi. Gâzi Evrenos, Malkara ve İpsala’yı, Hacı İlbey de sahile inerek Dedeağaç kale ve limanını, daha sonra da Dimetoka’yı ele geçirdi. Lüleburgaz’da toplanan bir harp meclisinde Edirne üzerine yürünmesine karar verildi. Lala Şahin Paşa, o devirde Uçbeyi olan Hacı İlbey’i Bulgarların yardım etmeleri ihtimâline karşı Kırklareli yöresine, Evrenos Gâzi’yi de Sırpların muhtemel bir hücumuna karşı Serez tarafında vazifelendirdi, Dimetoka’nın batı tarafında da lüzumlu savunma tedbirlerini aldıktan sonra Edirne üzerine yürüdü. Bu sefer sırasında Pınarhisar ile Babaeski arasındaki Sazlıdere’de toplanan rum kuvvetlerini mağlûb edip dağıttı. Edirne’yi savunan rum kumandanı, Lala Şahin Paşa’nın bu zaferini işitince şehri terkedip Meriç nehri yoluyla kaçtı. Böylece Lala Şahin Paşa, Edirne’yi rahatlıkla teslim aldı.
Lala Şahin Paşa 1361’de Edirne’yi fethettikten sonra burayı bir müddet beylerbeyi merkezi yaptı. Diğer taraftan Meriç vadisinde fetih hareketlerine devam edip, Filibe’yi, Eski ve Yeni Zağra şehirlerini aldı. Bu durum Balkan devletlerinde, Papalık ve Macaristan’da Osmanlılara karşı bir kuvvet hâlinde birleşme ve Türkleri Rumeli’den çıkarma fikrini doğurdu. Haçlı ittifakı faaliyete başladı.
Lala Şahin Paşa, Osmanlı Devleti’ne karşı harekete geçen hıristiyan Avrupa’nın bu birleşmeleri karşısında hemen savunma tedbirleri aldı. Pâdişâh birinci Murâd Han’a haber göndererek, toplanan hıristiyan ordusuna karşı Anadolu’dan yardım istedi. Bir taraftan da Hacı İlbey komutasında on bin kişilik bir orduyu düşman üzerine sevketti ve keşif faaliyetleri yaptırdı. Hacı İlbey Meriç nehrinin sol sahilinde konaklayan düşman ordusuna karşı bir sabah vakti erkenden üç, kol hâlinde hücuma geçti. Yaptığı bu baskınla düşman ordusunu imha ederek, 1363 de Sırpsındığı zaferini kazandı.
Lala Şahin Paşa. 1366’da Kuzeybatı Balkanlar üzerine büyük bir fetih hareketi başlattı. Emrindeki ordusuyla Bulgaristan’daki Samuka ve İhtiman’ı, Kırkkilise (Kırklareli) ve Vize’yi fethetti.
1368’de Çandarlı Halil Paşa’nın vezîriâzam olması üzerine Lala Şahin Paşa’ya da vezirlik verildi. Bu sırada, Osmanlı akınlarına karşı bir Bulgar-Sırp ittifakı kuruldu. Osmanlı kuvvetlerine karşı hücuma geçen bu Sırp-Bulgar ordularına karşı Lala Şahin Paşa, Samuka meydan muhârebesini yaptı ve muzaffer oldu. Aynı sene haçlı orduları karşısında Çimen’de kazanılan savaşa katıldı.
Lala Şahin Paşa 1372’de Rumeli’deki Ferecik ve havalisinin fethi ile vazifelendirildi. Ferecik hisarını kuşatıp fethetti. 1373’de ise Makedonya fetihlerine katıldı. Bu seferde İskeçe, Drama, Korala, Zihne, Serez, Avrethisarı, Vardar Yenicesi ve Kararfiye şehir ve kasabaları fethedildi.
Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki ilk fetihlerine katılıp cihâd eden ve İslâmiyet’in yayılmasında büyük hizmeti geçen Lala Şahin Paşa, sultan Murâd-ı Hüdâvendigâr’ın bütün bölgeyi fethetmek ve oralarda İslâmiyet’i yaymak maksadıyla kurduğu muntazam plânlarını uygulayan değerli devlet adamlarındandır. Bu gayeyi gerçekleştirmek için 1375’de Niş’in fethi sırasında, cihâda çıktığı, fetihten sonra şehîd düştüğü rivayet edilmiştir.
Lala Şahin Paşa, 1348’de Bursa’da, medrese; Kirmasti’de câmi ve zaviye yaptırıp vakfetmiştir. Kendisinden sonra vakfına oğlu Mehmed Paşa’yı mütevellî etmiştir. Daha sonra da torunları mütevellî olmuşlardır. Edirne’de bir kasabaya ve Bursa’da bir mahalleye onun ismi verilerek hizmetleri ve hâtırası yâdedilmiştir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Kâmûs-ül-a’lâm; cild-5, sh. 3971
2) Osmanlı Târihi (Uzunçarşılı); cild-1, sh. 572
3) Îzahlı Osmanlı Târihi Kronolojisi; cild-1, sh. 47
4) Rehber Ansiklopedisi; cild-11, sh. 28
