İstanbul’da, Eminönü ile Karaköy arasında Haliç’in iki yakasını birleştiren köprü. İstanbul yakasını Galata’ya bağlayacak köprü için ilk teşebbüs, ikinci Bâyezîd Han zamanında yapılmıştı. 1502-1503 yıllarında bu düşünce ile köprü için proje de hazırlanmasına rağmen yapıma geçilmemiş, teşebbüste kalmıştı.
Bundan sonra üç asırdan fazla bir zaman zarfında herhangi bir teşebbüse geçilmedi. Proje, Abdülmecîd Han zamanında tekrar ele alınıp, Bezm-i âlem Vâlide Sultan tarafından Galata Eminönü arasında yaptırıldı. Bu köprünün tamâmı ahşap olup, tersanede îmâl edilmişti. 22 Kasım 1845’de sultan Abdülmecîd Han köprüyü bizzat açıp ilk olarak kendisi geçti. Bu sebeble köprüye târihte Mecidiye köprüsü denildi. Üç gün süreyle ücretsiz geçiş yapıldıktan sonra, köprünün her iki başına konan tahsildarlar vasıtasıyla 25 Kasım’dan îtibâren bahriye nezâreti adına mürûriye (geçiş ücreti) alınmaya başlandı. Yayalardan 5, yüklü hamallardan 10, boş beygirlerden 20, yüklü beygirlerden 40, koyun, keçi ve kuzudan 3 para, boş arabalardan 2.5, yüklü arabalardan 5 kuruş geçiş ücreti alınıyordu.
On sekiz yıl kullanılan bu köprünün yerine 1863’de ikinci köprü yapıldı. Abdülazîz Han tarafından, yine ahşap ve tersanede yaptırılan bu köprü öncekinden daha geniş ve gösterişliydi. Bu da on iki yıl kullanıldı.
Bu tahta köprü de uzun zaman dayanamadığından, Abdülazîz Han’ın emriyle Eminönü-Karaköy arasını bağlayan köprünün üçüncü defa yapımı için 1870 yılında bir Fransız firmasıyla anlaşma imzalandı. Bu arada Alman-Fransız savaşının çıkması sebebiyle ihale bir İngiliz firmasına devredildi. 1872’de yapımına başlanan ahşap-metal karışımı köprünün yapımı, 28 Temmuz 1875’de kabataslak tamamlandı. Ancak ayak bağlantılarının henüz bitmemiş olması, daha sonra Abdülazîz Han’ın tahttan indirilmesi ve Rus savaşının çıkması gibi sebeplerle köprünün yerine yerleştirilmesi gecikti. Bu bekleme devresinde Galata’nın Kürkçü kapısı kıyılarında bekletilen köprü, Abdülhamîd Han tarafından yerine koyduruldu. 105.000 altına mâl olan bu köprü, yirmi dört duba üzerinde oturuyordu. Dört yüz seksen metre uzunluğunda ve on dört metre genişliğinde olan bu köprü, 1912 yılma kadar kullanıldı.
Bugün kullanılan Karaköy-Eminönü köprüsü Alman Man firmasına 1910-12 yılları arasında yaptırıldı. İlk önceleri 237.000 altına yapım için firmayla anlaşılmasına rağmen, sonradan tranvay yolları gibi unsurlar da eklenince köprünün maliyeti 250.000 altına çıktı. Dört yüz altmış metre uzunluğunda ve yirmi beş metre genişliğinde olan bu köprü, on iki parçadan meydana gelir ve ortasında geniş iki geçidi vardır. Dubalar ile köprü tablası arasındaki boşluklardan da istifâde edilen bu köprünün yapımında, klasik Türk san’atlarından ilham alındı ve projesi ona göre hazırlandı. 31 Mayıs 1930 Pazar gecesinden sonra ücretsiz geçişe açılan ve sonradan çeşitli tadilât gören köprü, bugün de hizmet vermektedir. Ancak yapılmaya başlanan yeni köprü bittiğinde, Galata Köprüsü adı ile anılan bu târihî köprü kaldırılacaktır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Rehber Ansiklopedisi; cild-11, sh. 300
2) Hayat Târih Mecmuası (1974-1, sayı-5, sh. 48)
3) Mecelle-i Umûr-i Belediyye; cild-3, sh. 859
